Hvar værum við án myndlistar?

Höfundur

Arnaldur Grétarsson

Ágætur maður hélt því fram að án myndlistar yrðum við mennirnir svo dauðans leiðinlegir.

Hvað átti maðurinn við? Hvernig er leiðinlegt fólk? Er það hugsjónalaust, ófært um að skoða heiminn útfrá fleiri en einu sjónarhorni, skoðanalausir nöldurseggir, enginn húmor, alltaf að telja peningana sína?

Við höfum sem betur fer alltaf átt fólk sem hugsar lengra en flestir, sem mótar sér sýn og berst af hugsjón fyrir því sem skiptir máli í samfélagi manna. Það fólk er aldrei leiðinlegt.

Þessi ágæti maður sem vitnað er til var Ragnar Jónsson í Smára sem lagði grunninn að Listasafni ASÍ með því að gefa Alþýðusambandi Íslands listaverkasafn sitt árið 1961 – 147 verk eftir marga af helstu myndlistarmönnum þjóðarinnar á síðustu öld.

Listasafn ASÍ á fáa ef nokkra sína líka á heimsvísu, listasafn sem er í eigu heildarsamtaka launafólks. Safnið hefur vaxið og dafnað undanfarin rúm sextíu ár og geymir nú um 4300 verk.

Síðan 2016 hefur safnið ekki átt yfir eigin sýningarsal að ráða en heldur þess í stað sýningar vítt og breitt um landið í samvinnu við önnur söfn og sýningarstaði. Þetta opnar upp fleiri möguleika og nær til fleiri landsmanna en ef safnið væri bundið við eitt landsvæði og einn sal. Seinni hluta ársins mun safnið standa fyrir sýningum á verkum Sigurðar Ámundasonar í tveimur ólíkum landshlutum.

Sigurður er fæddur 1986 og lauk BA námi í myndlist frá Listaháskóla Íslands 2012.

Í umsögn listráðs Listasafns ASÍ segir m.a. um verk Sigurðar Ámundasonar: ,,Sigurður er óhræddur við að prófa sig áfram með mismunandi listform. Hann hefur unnið jafnt og þétt að því að þróa sitt eigið myndmál að mestu óháð ríkjandi straumum og stefnum. Efnisnotkunin er nokkuð óvenjuleg og hann fer óhræddur út í almenningsrýmið og fangar þar athygli með einstöku myndmáli.“

Sigurður Ámundason - T-Roy (2020)
Sigurður Ámundason fyrir fram verk sitt T-Roy frá 2020 sem nú er til sýnis í anddyri ASÍ.
Teikning á pappír unnin með blýanti, trélitum og kúlupenna.

Um verkið segir listamaðurinn m.a.:

,,Það er þessi maður sem situr í náttúrunni. Ég vildi gera hann ólíkan öðru fólki sem ég hef séð á málverkum. Hann er með lítið höfuð og stórar axlir. Þetta er svolítið undir áhrifum frá japönskum teiknimyndum frá 9. áratug síðustu aldar. Hárið er appelsínugult og klippingin dálítið eins og blanda af Trump og Kim Yong-un. Sólgleraugun líta út eins og menn sáu fyrir sér framtíðina árið 1990. Síðan er hann með svaka hrokafullt glott.

Ég leitaði í gömul evrópsk málverk, af náttúrunni, kóngafólki, stríði eða hvað það nú er.  Þetta er eiginlega hershöfðingi eða mikilmenni úr framtíðinni. Og í staðinn fyrir bros gef ég honum óþolandi svip. Þegar ég byrjaði á verkinu var pælingin sú að gera mynd af hrokagikki og framtíðarmikilmenni og hann myndi sitja í hásæti sem væri umvafið náttúrunni. Meira var ég ekki búinn að ákveða.

Svo byrjaði ég að bæta við mennskum hlutum, framtíðarstrúktúr, bílastæðahúsi eða háhýsi sem tengist hásætinu. Og þarna er líka rautt klæði eins og maður sér lávarða sveipaða á gömlum málverkum.  Klæðið er líka tilvísun í Kjarvalsverk þar sem jörðin er alveg rauð. Kjarval gerði sum verk sem voru algjörlega úr takti við það sem hann er þekktur fyrir.

Svo eru logóin – þetta er ein af fyrstu teikningunum þar sem ég nota logó. Þetta eru ekki alvörulógó, þau eru merkingarsnauð og standa ekki fyrir neitt. Þau er bara dautt form.

Lógó eða vörumerki eiga að lýsa sjálfsmynd fyrirtækis eða stofnunar og lógóið á að vera upplýsandi og standa fyrir eitthvað. Vörumerkið er í eðli sínu sjálfsöruggt og sýnir hvað fyrirtækið eða stofnunin stendur fyrir.

Þarna er merkingin algjörlega engin, þetta eru bara bull logó. Þau sýna tilgangsleysi og upplýsingaóreiðu. Engar alvöru upplýsingar koma út úr þessu. Sjálfsmyndin er brotin, því lógóið er sjálfsmynd. Úr verður brotin sjálfsmynd sem er sett fram af miklu sjálfsöryggi að því er virðist. Þarna eru tölustafir og bókstafir í bland, upplýsingaóreiða, sem er líka vandamál í dag.

Ég hef mikinn áhuga á því að túlka samtímann. Maðurinn er svona eins og einhvers konar framtíðarmaður en samt eins og samtíminn leit út fyrir 20-30 árum síðan. Síðan eru trén og umhverfið svolítið eins og eldgamalt landslag, ég blandaði saman mörgum tímabilum til að túlka samtímann. Ruglið og andstæðurnar gera myndina svo fallega finnst mér, ég hef áhuga á því.

Svo er það fuglinn, mávurinn.  Hann er þarna, flækist inn í og verður einhvern veginn undir, úti í einhverjum læk eða mennsku, tákn um veikleika mannsins. Það er maður fyrir neðan hann með bleika húð, hauskúpa, sem er að drukkna og svo er höndin .. þeir verða undir í óreiðunni. Í upphafi átti þetta bara að vera náttúran og maðurinn en neðri hluti verksins er meira svona sem tengist manneskjunni, einhver mennsk afurð.  Það gerðist náttúrulega, tók yfir og lét mig gera þetta einhvern veginn. Og auðvitað eru mennskar afurðir náttúrulegar að einhverju leyti.“


Á sýningunum sem verða á vegum Listasafns ASÍ seinna á þessu ári, annars vegar á Austfjörðum og hins vegar á Seltjarnarnesi, mun Sigurður notast við ólíka miðla, svo sem teikningar, videó og þrívíð verk. Viðfangsefni verkanna eru maðurinn og mennskan, samtíminn og náttúran og mikilfenglegur hversdagsleikinn.

Tengdar fréttir

  • Ávarp Fulltrúaráðs verkalýðsfélaganna í Reykjavík, ASÍ, BSRB, KÍ og BHM

    1. maí 2025 Þegar fyrstu stéttarfélögin voru stofnuð á Íslandi…

    Ritstjórn

    1. maí 2025

  • Við sköpum verðmætin – Ávarp forseta ASÍ á 1. maí.

    Ágætu félagar og landsmenn allir. Ég færi ykkur kveðju frá…

    Finnbjörn A. Hermannsson

    1. maí 2025

  • Fagbréf atvinnulífsins – viðurkenning sem skiptir máli

    Á íslenskum vinnumarkaði starfar fjöldi fólks sem hefur unnið störf…

    Bergþóra Guðjónsdóttir

    30. apr 2025